Người khuyết tật là người khiếm khuyết về mà vì thế gây ra suy giảm đáng kể và lâu dài đến khả năng thực hiện các hoạt động, sinh hoạt hàng ngày. Theo DDA (Disability Discrimination Act – Đạo luật chống phân biệt đối xử với người khuyết tật do Quốc hội Anh ban hành), khi xét về mặt thời gian tác động thì khiếm khuyết kéo dài hoặc sẽ có thể kéo dài mà ít hơn 12 tháng bình thường không được coi là khuyết tật, trừ phi là bị tái đi tái lại, một số người có khiếm khuyết kéo dài hơn một năm thì vẫn ở trong diện của DDA, cả khi họ sẽ được phục hồi hoàn toàn [1][2]. Còn Đạo luật về người khuyết tật của Hoa Kỳ năm 1990 (ADA - Americans with Disabilities Act of 1990) định nghĩa người khuyết tật là người có sự suy yếu về thể chất hay tinh thần gây ảnh hưởng đáng kể đến một hay nhiều hoạt động quan trọng trong cuộc sống[3]. Cũng theo ADA những ví dụ cụ thể về khuyết tật bao gồm: khiếm khuyết về vận động, thị giác, nói và nghe, chậm phát triển tinh thần, bệnh cảm xúc và những khiếm khuyết cụ thể về học tập, bại não, động kinh, teo cơ, ung thư, bệnh tim, tiểu đường, các bệnh lây và không lây như bệnh lao và bệnh do HIV (có triệu chứng hoặc không có triệu chứng) [4]. Có sự thống nhất tương đối về định nghĩa thế nào là khuyết tật của hai đạo luật này.
Linh Chi: “Nick Vujicic” Việt Nam
Tham gia sự kiện gặp gỡ với Nick Vujicic tại Việt Nam, Linh Chi từ Yên Bái nhanh chóng thu hút sự chú ý với cái tên đặc biệt “Nick Vujicic” Việt Nam. Dù sinh ra không có chân tay do ảnh hưởng của chất độc da cam, Linh Chi không bao giờ làm bố mẹ buồn. Cô bé không chỉ yêu thích học hát và múa, mà còn đam mê đọc thơ và vẽ tranh. Trong giờ học, Chi ngồi vào bàn, kẹp bút vào một bên tay và miệng, viết từng chữ trên cuốn vở ly. Mỗi nét chữ đưa đi, tay và miệng Chi di chuyển theo, vượt lên trên nỗi đau và số phận khó khăn.
Chi đã vượt qua những khó khăn bằng tình yêu thương của gia đình và sự cố gắng cá nhân. Sau những ngày tháng luyện tập, Chi đã tự lập được trong cuộc sống. Tận dụng hai ống inox để di chuyển, Chi cũng đã thành thạo trong việc đọc và viết bằng cách kẹp vào cằm. Với tinh thần hiếu học và nghị lực sống, Linh Chi xứng đáng nhận học bổng, và tin mừng nhận được sự hỗ trợ toàn bộ chi phí làm tay chân giả từ các bác sĩ ở Trung tâm Đào tạo kỹ thuật chỉnh hình Việt Nam (Vietcot).
Tác giả Trần Trà My: Chìm đắm trong nghị lực vượt khó
Trà My sinh ra tại Đông Hà, Quảng Trị, với đôi chân bại liệt từ khi còn nhỏ, nhưng chị không bao giờ từ bỏ ước mơ. Từ việc không thể đến trường,
đã bắt đầu tập viết và trở thành một nhà văn. Mặc dù chỉ có thể gõ máy bằng một ngón tay, nhưng với sự đam mê với văn chương, chị đã cho ra đời 3 cuốn sách và nhiều bài báo.
Vượt qua khó khăn với sự hỗ trợ từ người thân và niềm đam mê với văn chương, Trà My đã trở thành một cây bút nổi tiếng với những tác phẩm tràn ngập tình yêu và niềm tin vào cuộc sống. Không chỉ là một tác giả xuất sắc, Trà My còn tích cực tham gia các hoạt động tình nguyện, hỗ trợ những bạn khuyết tật khác đam mê với niềm tin vào một tương lai tốt đẹp.
Với sự nghiệp và tâm huyết, Trần Trà My là minh chứng sống cho việc nghị lực không bao giờ cạn kiệt.
Bùi Ngọc Thịnh - Kỷ lục gia châu Á 12 tuổi chơi 7 nhạc cụ
Mắt tăm tối từ khi chưa rơi rụng, Bùi Ngọc Thịnh, cậu bé có đam mê âm nhạc, bắt đầu hành trình của mình từ năm 6 tuổi. Ở tuổi 12, Thịnh đã lập kỷ lục châu Á với khả năng chơi linh hoạt trên 7 nhạc cụ khác nhau. Hiện nay, ở tuổi 14, kỷ lục gia này đã vượt qua 12 loại nhạc cụ. Dù là đứa con duy nhất trong gia đình, bố mẹ cậu đều mù, nhưng nhờ tình thương và sự cố gắng không ngừng, Thịnh đã chơi được hơn một trăm bài hát trên nhiều loại nhạc cụ khác nhau.
Chăm chỉ với cổ nhạc từ khi còn nhỏ, cậu bé mù bắt đầu học đàn điện tử khi biết về nó từ ti vi và radio. Tận hưởng niềm đam mê, Thịnh tự tin trình diễn mọi thể loại nhạc, từ hiện đại đến cổ điển. Với những bước tiến không ngừng, cậu trai mù này trở thành nguồn động viên tinh thần cho bố mẹ và đồng cảm của đám đông.
Đánh thức niềm vui trong bóng tối, Bùi Ngọc Thịnh không chỉ trở thành ngôi sao trên sân khấu lớn mà còn là ánh sáng tinh thần cho gia đình mình. Ánh sáng từ âm nhạc đã biến cậu bé mù thành nguồn động viên, là nơi an ủi cho tâm hồn của cả bố mẹ.
Với những đàn nhạc đa dạng, Thịnh đã chiếm trọn trái tim của khán giả, từ những sân khấu nhỏ tại vùng quê Ninh Hòa đến Sân khấu Nhà hát lớn Hà Nội. Tiếng đàn của Thịnh không chỉ là âm nhạc, mà còn là câu chuyện của niềm tin, lòng kiên trì, và sức mạnh vượt qua những khó khăn.
Phan Thị Rát - Sinh viên khuyết tật chăm chỉ học
Với lòng hiếu học đầy phấn khích, Phan Thị Rát, cô sinh viên của vùng đất nắng gió Ninh Thuận, là nguồn động viên cho nhiều bạn trẻ. Trong gia đình 6 người, có tới 4 người gặp khuyết tật từ nhỏ, bao gồm bố, chị, em gái và chính cô. Nhưng với tình thương và ý chí vươn lên, Rát vượt qua khó khăn, giành được nhiều khen ngợi với thành tích học tập xuất sắc.
Di chuyển bằng xe lăn nhưng Rát không ngần ngại tham gia các hoạt động xã hội, từ chiến dịch Mùa hè xanh đến làm thành viên của Câu lạc bộ Sách nói và nhóm Đột Phá. Sáng tạo và sôi nổi, Rát còn đảm nhận vai trò MC trên sân khấu, tạo ấn tượng mạnh mẽ.
Ngoài ra, Rát có sở thích du lịch, với lòng ham học hỏi và mong muốn khám phá nhiều địa điểm khác nhau. Cô từng trải nghiệm nhiều hoạt động như đi xe lửa, thăm khu du lịch Bửu Long, lên tòa nhà Bitexco cao nhất thành phố, và thác Giang Điền. Vào ngày Quốc tế Người khuyết tật năm 2013, Rát được vinh danh là một trong 12 tấm gương tiêu biểu nhất Việt Nam.
Bế Thị Băng, người dân tộc Tày ở Cao Bằng, được biết đến với danh xưng 'người đứng một chân lâu nhất Việt Nam.' Mặc dù mất một bên chân sau tai nạn, nhưng suốt 10 năm qua, chị Băng chưa bao giờ ngồi xe lăn. Năm 24 tuổi, sau khi tốt nghiệp chuyên ngành Y khoa tại Đại học Thái Nguyên, chị Băng gặp tai nạn giao thông nghiêm trọng. Tuy nhiên, thay vì chấp nhận số phận, chị quyết định tập đứng và trở lại cuộc sống bình thường.
Với tinh thần quyết tâm phi thường, Băng đã nhắn tin xin một đôi nạng gỗ để tập đi. Chị còn tự nguyện xin đóng hậu môn nhân tạo để có thể đứng trở lại. Mặc dù gặp nhiều khó khăn và đau đớn, nhưng với nghị lực kiên cường, Băng vượt qua mọi thách thức và trở thành Hoa khôi Vầng trăng khuyết năm 2019.
Băng tích cực tham gia các hoạt động cộng đồng, chia sẻ câu chuyện truyền động lực cho học sinh và sinh viên. Đồng thời, chị còn là Đại sứ của Quỹ trẻ em nghèo Mottainai và hỗ trợ những nạn nhân tai nạn giao thông. Với sự chăm chỉ và nỗ lực, Bế Thị Băng đã xây dựng được cuộc sống ổn định với công việc trong lĩnh vực y tế và kinh doanh homestay cùng mỹ phẩm. Chị là một nguồn động viên cho những người vượt qua khó khăn và luôn tích cực hỗ trợ cộng đồng.
Trần Quốc Hoàn – Thầy giáo dạy học ngồi xe lăn
Sinh ra và lớn lên tại Thành cổ Quảng Trị, thầy giáo Trần Quốc Hoàn mang theo ước mơ lớn giúp đỡ những đứa trẻ nghèo trong cộng đồng. Mặc dù bị liệt nửa người, đôi chân không thể di chuyển, nhưng với tình yêu thương của bố mẹ, anh đã quyết tâm học tập và trở thành thầy giáo. Anh mở lớp học miễn phí, chỉ có hai dãy bàn ghế gỗ và chiếc xe lăn. Đến nay, nhiều học sinh của anh đã vào học các trường đại học hàng đầu, là nguồn động viên lớn cho sự đam mê giáo dục của anh.
Không chỉ là thầy giáo, Trần Quốc Hoàn còn là vận động viên khuyết tật nổi tiếng. Với tinh thần lạc quan và nghị lực, anh đã giành nhiều giải thưởng quan trọng trong các giải đấu thể thao dành cho người khuyết tật. Cuộc sống vợ chồng anh vẫn đầy khó khăn, nhưng họ kiên trì duy trì lớp học tình thương, nơi truyền đạt niềm đam mê và tri thức cho thế hệ trẻ.
Được sinh ra trong làng quê nghèo Nghệ An, Nguyễn Thảo Vân là em gái của hiệp sĩ công nghệ thông tin Nguyễn Công Hùng. Với tinh thần không chịu khuất phục, Thảo Vân và anh trai vượt qua những khó khăn để học hết cấp PTTH tại quê nhà. Mặc dù bị biến dạng cơ thể, nhưng với tình yêu thương của gia đình, Thảo Vân cố gắng học hành và giành nhiều thành tích xuất sắc. Bước ngoặt đến khi cô tiếp xúc với máy tính và công nghệ thông tin, mở đầu cho một cuộc sống mới với nghề nghiệp và đam mê.
Thảo Vân tự lập bản thân bằng việc làm việc cho một công ty liên doanh Việt-Dan Mạch, chuyên cung cấp phần mềm đồ họa quốc tế. Năm 2006, cùng với người anh khuyết tật, cô thành lập Công ty Nghị lực sống tại Hà Nội, nơi đào tạo miễn phí cho người khuyết tật về tin học và ngoại ngữ.
Trung tâm Nghị lực sống đã đào tạo gần 600 học viên, giúp 65% họ có công việc ổn định. Thảo Vân không chỉ là người hướng dẫn kiến thức mà còn là người tổ chức nhiều hoạt động từ thiện xã hội, góp phần tích cực vào cộng đồng.
